JOHN COLTRANE

John Coltrane urodził się 23 września 1926 roku w Hamlet, w stanie Karolina Północna, jako syn Johna Roberta Coltrane’a i Alice Blair Coltrane. Jego ojciec był krawcem oraz muzykiem, grającym na skrzypcach i ukulele, co niewątpliwie miało wpływ na wczesne zainteresowanie muzyką u młodego Johna.

W 1938 roku, gdy Coltrane miał zaledwie 12 lat, zmarł jego ojciec, co było dla niego dużym ciosem. Rok później, w 1939 roku, zaczął naukę gry na saksofonie – początkowo grał na saksofonie altowym. W 1941 roku rozszerzył swoje umiejętności, ucząc się gry na klarnecie oraz nadal rozwijając grę na saksofonie altowym.

W 1943 roku przeprowadził się do Filadelfii, gdzie podjął pracę fizyczną jako robotnik w fabryce rafinującej cukier. Równocześnie zaczął studia muzyczne w Ornstein School of Music, gdzie pobierał lekcje saksofonu u Mike’a Guerry. W tym czasie nawiązał również przyjaźń z kolegą z klasy, Billem Baronem, która miała znaczący wpływ na jego dalszy rozwój muzyczny.

W 1945 roku Coltrane zadebiutował jako profesjonalny muzyk, grając w combo w Filadelfii. Niedługo potem został powołany do służby w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych, gdzie został przydzielony do orkiestr marynarki wojennej – zarówno marszowej, jak i tanecznej – gdzie grał na klarnecie.

Po zakończeniu służby w 1946 roku i powrocie do cywila, Coltrane ponownie osiedlił się w Filadelfii, gdzie poznał legendę jazzu – Charliego Parkera. Rok później, w 1947 roku, dołączył do zespołu Eddie’ego „Cleanhead” Vinsona, grając na saksofonie tenorowym. W połowie 1948 roku opuścił zespół Vinsona po długim okresie koncertowym w Kalifornii, gdzie ponownie spotkał Charliego „Birda” Parkera.

W latach 1949–1950 Coltrane współpracował z braćmi Heath oraz dołączył do zespołu Howarda McGhee. W 1951 roku podjął współpracę z Dizzy’m Gillespie, grając w jego zespole na saksofonie altowym. To właśnie wtedy odbył swoje pierwsze nagrania z zespołem Gillespiego, a podczas tego okresu poznał również Sonny’ego Rollinsa, który stał się jednym z jego ważnych współpracowników.

Po krótkim powrocie do Filadelfii, Coltrane kontynuował naukę pod kierunkiem Dennisa Sandale’a w Grano!! School of Music. W kolejnych latach grał z takimi artystami jak Earl Bostic (w zespole Rhythm and Blues), Johnny Hodges (który niedawno opuścił Duke’a Ellingtona), a także z Jimmy’m Smithem i Budem Powellem.

W październiku 1955 roku ożenił się z Naimą (Juanitą). Wkrótce potem, pod koniec 1955 roku, dołączył do zespołu Milesa Davisa, co okazało się przełomowym momentem w jego karierze. Grając w kwintecie Milesa, zyskał szerokie uznanie, a także przeszedł duchowe przebudzenie, które wpłynęło na jego późniejszą twórczość.

Coltrane krótko opuścił zespół Milesa, by zagrać z Theloniousiem Monkiem w klubie Five Spot Cafe w Nowym Jorku, jednak w latach 1958–1960 ponownie współpracował z Davisem, nagrywając między innymi z Cecilem Taylorem. W 1958 roku zarejestrowali wspólnie album „Milestones” – jeden z pierwszych ważnych modalnych albumów w historii jazzu.

W 1959 roku Coltrane wziął udział w nagraniu przełomowego i ikonicznego albumu modalnego „Kind of Blue” z Milesem Davisem. W 1960 roku stworzył własny kwartet i po raz pierwszy nagrał na saksofonie sopranowym słynny utwór „My Favorite Things”. Rok później rozpoczął współpracę z wytwórnią Impulse Records, tworząc zespół, który uznawany jest za jego klasyczny skład: McCoy Tyner (fortepian), Elvin Jones (perkusja) oraz Jimmy Garrison (kontrabas), a czasem także Eric Dolphy.

W listopadzie 1961 roku odbył trasę koncertową po Europie, a w tym samym czasie został uznany przez krytyków magazynu „Down Beat” najlepszym saksofonistą tenorowym, najlepszym instrumentalistą na saksofonie sopranowym oraz najlepszą nową gwiazdą.

W 1962 roku nagrał album z Dukiem Ellingtonem, a w marcu 1963 roku zrealizował nagrania z wybitnym wokalistą jazzowym, Johnny’m Hartmanem. W 1965 roku powstał jego legendarne dzieło – „A Love Supreme”, które zdobyło niemal wszystkie możliwe nagrody, w tym tytuł „Płyty Roku” według czytelników „Down Beat”. W tym samym roku zmienił skład zespołu – zespół opuścili Elvin Jones i McCoy Tyner.

W 1966 roku poślubił Alice McLeod, która sama była wybitną pianistką i kompozytorką. W kolejnych latach Coltrane eksperymentował z nowymi formacjami instrumentalnymi, dodając między innymi dwóch perkusistów i dwóch basistów, co znacząco wpływało na jego brzmienie. W 1966 roku koncertował również w Japonii.

Niestety, 17 lipca 1967 roku John Coltrane zmarł w Huntington na Long Island, pozostawiając po sobie żonę Alice Coltrane oraz troje dzieci i dwoje pasierbów.

W uznaniu jego niezwykłego wkładu w jazz, w 1968 roku został wprowadzony do Jazz Hall of Fame – jednego z najbardziej prestiżowych wyróżnień w świecie jazzu.

Fot. tytułowa: Jerry Stoll, na licencji CC BY-SA 2.

Oś czasu twórczości Johna Coltrane’a

(na podstawie Twojej listy utworów)