Jama nosowa

Jama nosowa jest częścią układu oddechowego i służy dostarczaniu powietrza atmosferycznego do organizmu.
Dostaje się ono do oddzielonych przegrodą przewodów jamy nosowej, które wraz ze znajdującymi się w nich czterema parami zwisających małżowin oraz z układem powietrznych komór kości twarzoczaszki (zwanych zatokami przynosowymi) stanowią przestrzeń oczyszczania, ogrzania i nawilgocenia powietrza.

Jej długość od nozdrzy przednich do części nosowej gardła wynosi u noworodka 3-4 cm, a u osoby dorosłej około 12 cm.

Przednią część jamy nosowej, sięgającą do progu nosa (limen nasi), stanowi przedsionek nosa (vestibulum nasi), a część środkową tworzy przedsionek przewodu środkowego (atrium meatus medii), za którym rozciąga się właściwa część oddechowa nosa, podzielona poziomo przebiegającymi małżowinami nosowymi (conchae nasales) – górną, środkową i dolną – na przewód nosowy (meatus nasi) górny, środkowy i dolny, co zwiększa powierzchnię jej przekroju.

Powierzchnia jamy nosowej wyścielona jest błoną śluzową, której główna część tworzy okolicę oddechową.

Wyściółkę w przedsionku nosa tworzy zawierający gruczoły łojowe, rogowaciejący nabłonek wielowarstwowy płaski. Nabłonek jest odporny na działanie niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego. Część oddechową od progu nosa pokrywa natomiast wielorzędowy nabłonek zbudowany z urzęsionych komórek walcowatych oraz komórek gruczołowych wydzielających śluz.

W nim znajdują się liczne gruczoły wydzielające śluz i płyn surowiczy, tworzące na jej powierzchni dodatkową warstwę, na której osadzają się zanieczyszczania wdychanego powietrza.
Dalsze oczyszczanie powietrza odbywa się w krętych przewodach nosowych. Na dużej powierzchni śluzówki powietrze zostawia około połowę zanieczyszczeń. Jeżeli powietrze to jest suche, zostaje tu wzbogacone niezbędną ilością wilgoci. Jeśli jest zimne – zostaje ogrzane.
Poruszające się z częstotliwością ok. 20 razy na sekundę rzęski powodują ruch warstwy śluzu w kierunku nosowej części gardła z prędkością około 6 mm/min. Na powierzchni zarówno komórek urzęsionych, jak i nieurzęsionych znajdują się mikrokosmki (microvilli).

Niewielka część błony śluzowej jamy nosowej zaopatrzona jest w wyspecjalizowany nabłonek węchowy oraz gruczoły węchowe. Dzięki nim człowiek ma powonienie.

Jama nosowa bierze istotny udział w procesie gry na instrumencie. Oprócz procesu czerpania powietrza, ma za zadanie ogrzać je i oczyścić. Jest także naturalnym rezonatorem dźwięku saksofonu. Wzmacnia niektóre częstotliwości.