Aplikatura (palcowanie) saksofonowa jest – w porównaniu z innymi instrumentami dętymi – łatwa.
Być może dlatego saksofon wyparł atrakcyjną, ale niezwykle trudną w palcowaniu, ofiklejdę.
Aplikatura saksofonu oparta została na modnym w latach trzydziestych XIX w. systemie Boehma, desygnowanym początkowo fletowi, który przeniesiono także na klarnet i obój. Obok drewnianego stroika, to właśnie aplikatura charakterystyczna dla instrumentów dętych drewnianych, istota konstrukcji powoduje, że mimo metalowej konstrukcji saksofon zaliczany jest do dętych instrumentów drewnianych.
Palcowanie saksofonu jest intuicyjne, logiczne i powtarzające się o obydwu oktawach.
Pewną trudność stanowić mogą jedynie skrajne dźwięki skali instrumentu, ale i te ze względu na spore rozmiary klapek i mechanizmów wyzwalających są łatwiejsze niż w wielu innych instrumentach dętych.
Łatwość opanowania w stopniu podstawowym tego instrumentu być może jest przyczyną jego wyboru. Być może dlatego więcej jest saksofonistów od, np. zwolenników bardzo trudnego na początku nauki gry, puzonu. Fakt posiadania klapek i mechanizmów zamykających otwory rury saksofonu powoduje, że pozycja i ułożenie ręki nie jest tak istotna, jak w instrumentach z otworami zamykanymi opuszkami palców. Niemniej oczekiwania względem sprawności technicznej saksofonu są tak wygórowane (za sprawą licznych wirtuozów tego instrumentu), że już na etapie nauki warto przyjrzeć się prawidłowemu ułożeniu rąk, dłoni i palców, a także wybrać ulubione i ergonomiczne palcowanie. Takie prawidłowe położenie dłoni i palców skróci czas niezbędny do osiągnięcia poszczególnych dźwięków, a co za tym idzie, usprawni szybkość gry. Nie bez znaczenia są tu także ćwiczenia na rozluźnienie rąk i palców. Należy zwrócić szczególną uwagę na podnoszenie palców i przemieszczanie dłoni w czasie grania dźwięków śródręczem i paliczkami bliższymi palców.
Najwięcej uwagi należy poświęcić małemu palcowi lewej ręki, który nie dość, że najsłabszy to obsługiwać ma największe dźwignie (dolnego) Bb-1, B-1 (H) i Db1, a także często używaną dźwignie klapy Ab1(2). Lewa ręka jest na saksofonie niewspółmiernie bardziej wykorzystywana od prawej.
|
|
Kciuk obsługuje klapę oktawową, palec wskazujący prawej ręki – dodatkowe klapki B1(2) i wysokie F3, a palce lewej dłoni mają za zadanie obsługiwać (wysokie) D3, Eb3, E3 i F3. |
|
Kciuk prawej dłoni nie bierze czynnego udziału w grze. Podtrzymuje saksofon w wygodnej dla muzyka pozycji. |
|
Trzeba wiedzieć, że na saksofonie istnieją alternatywne sposoby palcowania: jeden dźwięk można uzyskiwać na kilka, czasami wiele sposobów.
Oprócz aplikatury standardowej można wykorzystywać nietypowe lub alternatywne sposoby palcowania. Należy jednak zdawać sobie sprawę z pewnych ograniczeń. Te zastępcze palcowania nie udają się na wszystkich saksofonach tak samo, czasami mogą gorzej (albo lepiej) stroić i brzmieć, bywają trudne technicznie. Czasami ich osiągniecie wymaga żmudnego ćwiczenia. |
|
Przyjemny kontakt z podstawowymi klapami saksofonu zapewnia wykorzystanie masy perłowej w specjalnie uformowanymi guzikami. |
|
Wygodne przesuwanie palców zapewniają rolki. Należy kontrolować stan osiek tych rolek: gromadzą brud, lepiszcze i mogą się wykręcać. |