Ćwiczenia na ustniku
Ćwiczenie na ustniku odłączonym od szyjki i saksofonu najlepiej ze wszystkich ćwiczeń obnażają braki w zadęciu: niemożność utrzymania prostego, długiego dźwięku, wadliwe staccato, niestabilne crescendo i decrescendo. Ćwiczenia na ustniku wymagają prawidłowego podparcia oddechowego.
Z tych powodów, nawet zaawansowani saksofoniści chętnie do ćwiczeń na ustniku powracają, a dla wielu są one częścią codziennej „rozgrzewki”.
Kontakt z ustnikiem rozpocznij od ułożenia języka na stroiku, znajdź właściwe położenie górnych zębów, obejmij szczelnie ustnik górną i dolną wargą. Rozpoczynając dźwięk dotknij językiem spodnią część stroika, jakby wypowiadając sylabę „ta”. Graj jak najprostszy dźwięk, aż do wyczerpania oddechu. Postaraj się, żeby koniec dźwięku był naturalny, niezmieniony intonacyjnie. Na koniec dźwięku możesz przywrzeć język do stroika, zamykając nim strumień powietrza.
Na ustniku bez saksofonu można wydobyć dźwięki różnej wysokości (te same na ustniku altowym i tenorowym). Nawet o ambitusie oktawy i więcej. Wybranie i przyzwyczajenie się do danej wysokości wpływa na brzmienie saksofonu. Saksofoniści klasyczni preferują mocniejszy nacisk, który manifestuje się wyższymi dźwiękami na ustniku. Takie zadęcie powoduje wyrównane brzmienie we wszystkich rejestrach, łatwość emisji, kosztem szerokości dźwięku. Saksofoniści estradowi (głównie jazzowi) dążą do dźwięku jak najszerszego, bogatego w alikwoty, który łatwiej uzyskać stroikiem nietłumionym ustami.
Zanim wybierzesz rodzaj zadęcia – zauważ:
1. Można zmienić później (po miesiącach i latach) siłę nacisku ust, ale będzie się to wiązać z godzinami (jeśli nie tygodniami, miesiącami) dodatkowych ćwiczeń.
2. Można grać obydwoma rodzajami zadęcia, ale udaje się to nielicznym profesjonalistom.
3. Można grać zadęciem klasycznym muzykę estradową. Najwyżej zostaniesz posądzony o delikatność i atłasowy dźwięk.
4. Raczej nie zagrasz klasyki dźwiękiem estradowym. Rzuci się na Ciebie cała masa saksofonowych „purystów”.
Jaki zatem rodzaj zadęcia (jaką siłę nacisku na stroik) wybrać ma początkujący saksofonista? Mając świadomość właściwego doboru ustnika, proponuję, żeby dla saksofonistów o inklinacji klasycznej był to dźwięk A (brzmiące), dla saksofonistów zainteresowanych saksofonem estradowym – Gb.
I tu uwaga. Niech Cię nie kusi pójście w skrajność. „Chcę być najlepszym klasykiem, zatem (na ustniku) ścisnę do Bb”, „chcę mieć najszerszy dźwięk na świecie – będę grać E, a co tam – Eb”.
W obu przypadkach stracisz kontrolę nad niektórymi aspektami dźwięku (muzyki).
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące A
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące Ab
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące G
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące Gb
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące F
Ćwiczenie na ustniku: brzmiące E
Ćwiczenie na ustniku: praca języka.
Ćwiczenie na ustniku: rozluźnienie ust.
Ćwiczenie na ustniku: rozluźnienie ust.
Ćwiczenie na ustniku: granie melodii.
Ćwiczenia na ustniku także należy wykonywać z metronomem. Dzięki temu ograniczysz przypadkowość, ustnik „będzie Cię słuchał”.
