Zjawisko rezonansu i rodzaje rezonatorów
Każde ciało zdolne do drgania posiada własną częstotliwość drgań, czyli tzw. ton własny. Jeżeli w pobliżu znajduje się inne ciało, które ma tę samą częstotliwość, wówczas i ono zaczyna drgać. To zjawisko określamy mianem rezonansu.
Podczas gry na saksofonie (także w procesie fonacji) w ciele ludzkim rezonatorami są wszystkie chrząstki krtaniowe, niektóre kości oraz jamy powietrzne zdolne do współdrgania.
Rezonans rozumiemy jako zjawisko akustyczne, które wzmacnia ton krtaniowy w przestrzeniach klatki piersiowej i nasady, wzmacnia alikwoty dźwięku produkowanego przez stroik. Rezonans wpływa na barwę dźwięku saksofonu.
Wyróżniamy dwa rodzaje rezonatorów:
1. Rezonatory dolne, które leżą poniżej fałdów głosowych i mają niezmienne kształty. Zaliczamy tu: przestrzeń podgłośniową krtani, tchawicę, oskrzela, klatkę piersiową.
2. Rezonatory górne, które znajdują się powyżej fałdów głosowych, o kształtach ulegających zmianom. Zaliczamy do nich: przestrzeń nadgłośniową krtani oraz komory nasady.
Nasada jest systemem połączonych jam rezonacyjnych, do których zaliczamy jamę gardłową, ustną, nosową wraz z jamami bocznymi nosa.
Jama gardłowa , czyli gardło, dzieli się na trzy odcinki: gardło górne (jama nosowo-gardłowa), gardło średnie (jama ustno- gardłowa) i gardło dolne (jama krtaniowo – gardłowa).
Jama ustna to największy i najważniejszy rezonator nasady. Znajdują się w niej narządy artykulacyjne, które z kolei dzielimy na:
– ruchome: język (najważniejszy i najbardziej ruchliwy narząd artykulacyjny), wargi (to ważny modulator brzmienia głosu), żuchwa z zębami i podniebienie miękkie wraz z języczkiem podniebiennym,
– nieruchome: górna szczęka z zębami oraz podniebienie twarde.
Jama nosowa to jedyny rezonator nasady o sztywnych ścianach. Powietrze, które przedostaje się do nosa powoduje nosowe zabarwienie głosu. Toteż jama nosowa bierze udział w artykulacji głosek nosowych (ą, ę, m, n, ń).
Jama ustna łączy się z jamami bocznymi nosa: zatoki szczękowe, klinowe, sitowe, czołowe i tworzy z nimi połączony system rezonacyjny. Oprócz jamy nosowej duże znaczenie dla rezonansu nasady mają drgania chrząstki nosa oraz kości oczodołów.
Wszystkie omówione warunki rezonansowo – artykulacyjne nasady powstają wskutek prawidłowego i udoskonalonego działania mięśni nasady, które muszą współdziałać z mięśniami krtaniowymi i oddechowymi. Dlatego też prawidłowa emisja dźwięku zależy od harmonijnego współdziałania wszystkich jej elementów i działa dodatnio na takie funkcje organizmu jak oddychanie, praca serca, trawienie, funkcje układu nerwowego itp.
Wszystkie omówione warunki rezonansowo-artykulacyjne nasady powstają wskutek prawidłowego i udoskonalonego działania mięśni nasady, które muszą współdziałać z mięśniami krtaniowymi i oddechowymi. Dlatego też prawidłowa emisja głosu zależy od harmonijnego współdziałania wszystkich jej elementów.
Prawidłowa fizjologicznie emisja głosu działa dodatnio nie tylko na sam narząd głosu, ale również na takie funkcje organizmu jak: oddychanie, praca serca, trawienie, funkcje układu nerwowego itp. Prawidłowa emisja jest naturalna, ponieważ angażuje do pracy wszystkie grupy mięśni, które ze sobą współdziałają. Jest przede wszystkim właściwa, gdyż prowadzi do zachowania równowagi między elementami mowy i śpiewu, a z kolei wyraźna artykulacja jest podstawą prawidłowej emisji.
