Artykulacja
Artykulacja opisuje sposób wydobycia lub (i) kształtowania dźwięku. Jest jednym z elementów dzieła muzycznego, który nadaje mu właściwy wyraz. Przejawem artykulacji w grze na saksofonie jest praca aparatu zadęcia, ze szczególnym uwzględnieniem pracy języka.
Sposoby artykulacyjne uwarunkowane są różnorodnymi czynnikami: epoką muzyczną, tradycją, stylistyką, specyfiką instrumentu, wskazówkami kompozytora, wykonaniem muzyków współgrających.
Artykulacja wpływa na frazowanie. W muzyce współczesnej może być źródłem różnorodnych efektów sonorystycznych, nierzadko poprzez nietypowe użycie instrumentu.
Artykulacja może być częścią własnego brzmienia (sound) u muzyków jazzowych.
Legato
Legato pochodzi od włoskiego „legare” – wiązać. Oznacza sposób grania polegający na łączeniu dźwięków tak, żeby brzmiały możliwie bez przerw między nimi. Graficznym obrazem legato są łuki. Jeśli legato obowiązuje w całym utworze lub dłuższym fragmencie umieszcza się słowo „legato”.
Staccato
Staccato pochodzi od włoskiego słowa „staccare” – odrywać. Oznacza sposób grania polegający na oddzielania od siebie dźwięków poprzez ich skracanie mniej więcej o połowę. Staccato notuje się poprzez umieszczenie kropki nad główką nuty. Poniżej zapis i wykonanie.
Staccatissimo
Sposób grania ostrzej i krócej niż staccato.
Spiccato
Spiccato pochodzi od włoskiego słowa „spiccare” – oddzielić. Oznacza sposób grania krótszy i bardziej energiczny niż staccato. Oznacza się je zaczernionym trójkątem w kształcie klina. Poniżej zapis i wykonanie.
Portato
Portato pochodzi od włoskiego słowa „portare” – przenosić. Oznacza sposób grania pośredniego między legato a staccato. Poniżej zapis i wykonanie.
Portamento
Portamento pochodzi od włoskiego słowa „portamento” – przenoszenie, łączenie. Oznacza sposób grania poprzez płynne łączenie nut z wykorzystaniem wszystkich pośrednich wysokości dźwięku. Na saksofonie trudne, zwłaszcza w dole skali.
Tenuto
Tenuto pochodzi od włoskiego słowa „tenere” – zachować, utrzymać. Oznacza sposób grania dokładnej długości nut, czasami z ich wyraźniejszym niż kontekst wykonaniem.
Tenuto staccato – sposób grania nieco krótszym dźwiękiem niż tenuto.
Tremolo
Efekt szybkiego powtarzania nut tej samej (podobnej) wysokości. Na saksofonie możliwe przy efekcie frulato lub bisbigliando. Częstotliwość powtarzania zaznaczona jest ukośnymi kreskami.
Tremolando
Z języka włoskiego – „migocąc”, „trzepocąc”, „drżąc”. Efekt szybkiego powtarzania nut tej różnej wysokości. Częstotliwość powtarzania zaznaczona jest ukośnymi kreskami.
Glissando
Glissando (gliss.) oznacza sposób płynnego grania wszystkich możliwych dźwięków pomiędzy zaznaczonymi nutami głównymi.
Glissando
Glissando (gliss.) oznacza sposób płynnego grania wszystkich możliwych dźwięków pomiędzy zaznaczonymi nutami głównymi.
Glissando
Glissando (gliss.) oznacza sposób płynnego grania wszystkich możliwych dźwięków pomiędzy zaznaczonymi nutami głównymi.
Oddech i cezura
Cezura jest krótką przerwą między frazami utworu, którą wykorzystuje się najczęściej do zaczerpnięcia oddechu. W zależności od wydania nut, cezury oznacza się na wiele sposobów: